Kostbaar leven. Kwetsbaar leven. Veerkrachtig leven.
Met een wereld om ons heen in continue beweging en verandering – politiek, economisch en klimatologisch – stelt dat ons voor grote uitdagingen. Hoe kunnen we die uitdagingen nuchter én betrokken tegemoet treden zonder in machteloosheid, angst, cynisme of blinde reactiviteit te vervallen? Hoe kunnen wij mensendieren onze zenuwstelsels en elkaars zenuwstelsels helpen reguleren om dit leven ten volle te leven, alert en ontspannen? Hoe vinden we balans tussen contemplatie en activisme?
Misschien kan het volgende boeddhistische verhaal ons inspireren? Ik hoorde het zenboeddhist Tom Hannes vertellen op Het Zombie Fires festival waar we allebei optraden, en het is me steeds bijgebleven.
Het verhaal van Kannon en Amida. Amida, of Amithaba, staat bekend als de boeddha van het gelukzalige, zuivere land, die mediteert en zich in een toestand van gelukzaligheid bevindt. En dan is er zijn assistente Kannon. Kannon in Japan – ook bekend als Kwanyin in China, Chenrezig in Tibet, of Avalokiteshvara, de bodhisattva van compassie in het Mahayana boeddhisme – is de belichaming van mededogen. Kannon is vooral gericht op onze menselijke wereld, met zijn vele lagen van lijden, en Kannon zit nooit zonder werk. Maar deze taak van compassioneel te hulp schieten waar nodig, is zo veeleisend dat Kannons hoofd in tweeën splijt. Toegewijd als ze is aan haar taak om mededogen te bieden, gaat ze door, en haar hoofd splijt steeds weer open. Pas wanneer Kannons hoofd in tien vormeloze hompjes is gespleten, komt Amida uit zijn gelukzalige land en helpt Kannon een handje, door de hompjes tot hoofden te kneden en zijn eigen hoofd er bovenop te plaatsen. Dit voorkomt dat Kannons hoofd verder opensplijt en ze kan haar mededogende werk met meer evenwicht doen. Misschien heb je deze boeddhistische beelden met elf hoofden wel eens gezien?
Dit verhaal herinnert ons eraan dat we zowel wijsheid als mededogen nodig hebben. Zonder wijsheid leidt mededogen alleen tot uitputting, cynisme, depressie en burn-out. En zonder compassie wordt wijsheid zelfingenomen en afgesneden van de wereld.
Waar je ook bent en voor welke uitdagingen je je misschien bevindt, ik wens je alle goeds toe, veerkracht, vitaliteit en vrede, en breid die wensen graag uit naar alle levende wezens.
Het regelmatig beoefenen van contemplatie en innerlijke stilte kan ons helpen te herbronnen, onze overbevraagde lichamen te ontspannen, onze overprikkelde zenuwstelsels te reguleren. Vanuit een toestand van hervonden evenwicht kunnen we er eenvoudigweg meer zijn voor elkaar, voor de wereld en haar vele noden.